آیا مکمل های کلاژن واقعا به سلامت پوست و مفاصل یاری می نمایند؟ - وبلاگ آقای عابدی

به گزارش وبلاگ آقای عابدی، کلاژن فراوان ترین پروتئین در بدن ماست و ساختار رشته مانند آن برای ایجاد بافت همبند در بدن به کار می رود که بخش عمده ای از استخوان ها، پوست، عضلات، تاندون ها و غضروف ها را در بدن تشکیل می دهد.

کلاژن هم باعث استحکام و استقامت بافت ها می گردد و هم باعث می گردد بافت ها در برابر کشش دوام آورند.

کلاژن به طور طبیعی در گوشت حیوانات از جمله گوشت قرمز و گوشت ماهی که حاوی بافت همبند هستند، یافت می گردد. اما بسیاری از غذاهای حیوانی و گیاهی حاوی موادی هستند که می توانند برای فراوری کلاژن در بدن به کار روند.

بدن ما با اافزایش سن اندازه کمتری کلاژن می سازد، اما عوامل دیگری مانند قرارگیری بیش از حد در معرض نور خورشید، سیگار کشیدن، مصرف مفرط الکل و کم خوابی و ورزش نکردن هم باعث کاهش سریعتر فراوری کلاژن در بدن می گردد.

بعلاوه با افزایش سن، شکل کلاژن در لایه های عمقی پوست با افزایش سن تغییر می نماید و از یک شبکه کاملا منظم از رشته ها به صورت کلافه ای نامنظم درمی آید. قرارگرفتن در معرض آلاینده های محیطی هم می تواند باعث آسیب به رشته های کلاژن در پوست گردد و ضخامت و استحکام آنها را کاهش دهد و به ایجاد چروک در سطح پوست بینجامد.

علیرغم فراوانی کلاژن در بدن- مکمل های کلاژن از جمله فراورده های بهداشتی پرفروش در بازار هستند و عرضه نمایندگان آنها از جمله وعده بهبودی سلامت مو و پوست و ناخن ها و جوان شدن دوباره را با مصرف آنها می دهند.

کلاژن در ابتدا به عنوان جزئی از کرم ها و سرم های پوستی به کار رفتند. اما متخصصان پوست در اثربخشی آنها در کاربرد موضعی ابراز تردید می نمایند، چرا که کلاژن به طور طبیعی در سطح پوست یافت نمی گردد، بلکه در لایه های عمقی تر آن قرار گرفته است. رشته های کلاژن بزرگتر از آن هستند که در مصرف موضعی از لایه های بیرونی تر پوست بگذرند و به لایه های عمقی آن برسند و پژوهش ها هم نشان نداده اند انواع کوتاه زنجیره تر کلاژن یا پپتیدها نیز تاثیربخشی بیشتری داشته باشند.

از طرف دیگر تصور بر این بوده است که مصرف خوراکی مکمل های کلاژن به شکل قرص، پودر و بعضی مواد غذایی به جذب موثرتر آن در بدن منجر می گردد و به هعمین دلیل فروش این نوع مکمل های کلاژن به شدت افزایش یافته است. این مکمل ها ممکن است به صورت پپتیدهای کلاژن یا کلاژن هیدرولیزشده یعنی شکل تجزیه شده کلاژن که آسانتر جذب می شوند، فروخته شوند. مکمل های کلاژن حاوی اسیدهای آمینه، واحدهای ساختمانی پروتئین هستند و بعلاوه ممکن است مواد مغذی دیگر مربوط به سلامت پوست مانند ویتامین C، بیوتین و روی نیز هم در آنها وجود داشته باشند.

اغلب پژوهش ها درباره مکمل های کلاژن بر تاثیر احتمالی آنها بر سلامت مفاصل و پوست متمرکز است. آنالیز های انسانی در این زمینه معدود هستند، اما بعضی از کارآزمایی های تصادفی شده کنترل شده نشان داده اند که مکمل های کلاژن کشسانی یا انعطاف پذیری پوست را بهبود می بخشند.

بعلاوه شماری از کارآزمایی ها نشان داده اند که مکمل های کلاژن می توانند تحرک مفاصل را بهبود بخشند و درد مفصل در بیماری هایی مانند آرتروز یا استئوآرتریت و درد مفصل در وزشکاران را تسکین دهند. کلاژن حدود 60 درصد از ساختمان غضروف، بافت بسیار محکمی که سر استخوان ها را در محل مفاصل احاطه می نماید و باعث حفاظت آنها در هنگام انجام حرکات با فشار بالا می گردد. تجزیه و متلاشی شدن کلاژن به تخریب غضروف و مسائل مفصلی می انجامد.

البته باید توجه داشت که در این حوزه تعارض منافع بالقوه هم وجود دارد، زیرا اغلب پژوهش ها درباره مکمل های کلاژن به طور کلی یا جزئی بوسیله شرکت هایی تامین مالی می شوند که از نتیجه مثبت آنالیز سود می برند یا یکی یا شمار بیشتر از پژوهشگران دخیل از ارتباطات با این شرکت ها سود می برند. بنابراین مشکل است معین کرد که مکمل های کلاژن تا چه حدی واقعا موثرند و اگر واقعا تاثیر دارند آیا ارزان هم هستند و ارزش پرداخت قیمت بسیار بالایشان را دارند یا نه.

یک نکته دیگر در خصوص مکمل های کلاژن این است که معلوم نیست که آنها دقیقا حاوی چه موادی هستند یا اینکه آیا این مکمل ها تا چه حدی واقعا تاثیراتی را برچسب هایشان ادعا می نمایند، ایجاد می نمایند. مکمل ها به شدت داروها پیش از ور ود به بازار بوسیله سازمان های ناظر بهداشتی از لحاظ ایمنی و کارآیی بازبینی نمی شوند.

بالاخره یک مشکل بالقوه دیگر که ممکن است مصرف مکمل های کلاژن ایجاد کند، این است که بهانه ای به دست مصرف نمایندگان بدهد تا رفتارهای سالمی را که می تواند به حفاظت آنها از در مقابل تخریب کلاژن یاری نمایند، از جمله خواب کافی یا ترک سیگار را انجام ندهند.