جستجوی طاعون در گورستان های قرون وسطایی - وبلاگ آقای عابدی

به گزارش وبلاگ آقای عابدی، دانشمندانی که منشا و تکامل طاعون را مطالعه می نمایند، صدها دندان انسان قرون وسطایی از دانمارک را آنالیز نموده اند و در پی پاسخگویی به پرسش های دیرینه در خصوص ورود، تداوم و توسعه طاعون در اسکاندیناوی هستند.

وبلاگ آقای عابدی | محققان در نخستین مطالعه از این نوع، با آنالیز آثاری از یک دورۀ 800 ساله (بین 1800-1000 پس از میلاد)، ژنومِ یِرسینیا پِستیس (Yersinia pestis)، باکتری مسئول طاعون را بازسازی کردند و نشان دادند که چندین بار این بیماری از بخش های دیگر اروپا به دانمارک سرایت نموده است. نمونه های تاریخی از نزدیک به 300 نفر در 13 سایت باستانی مختلف در سراسر دانمارک گرفته شد.

به گزارش وبلاگ آقای عابدی ، راونیت سیدو، یکی از نویسندگان اصلی این مطالعه و فارغ التحصیل دانشگاه مَک مَستِر، می گوید: ما می دانیم شیوع طاعون در سراسر اروپا به صورت موجی نزدیک 500 سال ادامه یافت، اما در آرشیو های تاریخی، اطلاعات کمی در خصوص توسعه آن در سراسر دانمارک ثبت شده است.

راونیت سیدو در حال آنالیز دندان انسان قرون وسطایی در مرکز DNA باستانی مَک مَستِر

محققان مَک َمَستِر، با همکاری تیمی از مورخان و باستان شناسان دانمارک و کانادا، رابطه و تفاوت های میان گونه های مختلف طاعون که در این زمان در دانمارک وجود داشت را به طور عمیق آنالیز کردند. آن ها ژنوم های یِرسینسا پِستیس را با استفاده از قطعات استخراج شده از دندان های قرون وسطایی بازسازی و توالی یابی کردند که ممکن است حاوی قرن ها آثار عفونت های منتقله به وسیله خون باشد. آن ها ژنوم طاعون را با یکدیگر و با خویشاوندان امروزی شان مقایسه کردند.

محققان نمونه های مثبت طاعون را در 13 نفر که در طول سه قرن زندگی نموده و مرده بودند، پیدا کردند. 9 مورد از این نمونه ها حاوی اطلاعات ژنتیکی کافی برای نتیجه گیری های تکاملی در خصوص ماندگاری طاعون در دانمارک بود. نتایج تصویری از جمعیت های شهری و روستایی را شکل داد که با امواج بی امان طاعون جانشان را از دست داده بودند.

جِسپِر اِل. بولدسِن، متصدی مجموعه اسکلتی و مردم شناسی تاریخی در دانشگاه جنوبی دانمارک می گوید: هجوم چندبارۀ یِرسینیا پِستیس به جوامع دانمارکی با این فرض مطابقت دارد که بیشتر مرگ های آن دوره به علت عوامل بیماری زای تازه بوده است.

بقایایی از حفاری سایت لیندگاردن در کلیسای جامع ریبه متعلق به قرن 9 تا قرن 19

این تجزیه و تحلیل که در مجله Current Biology گزارش شده، نشان داد توالی های دانمارکی یِرسینیا پِستیس با گونه های قرون وسطایی و اوایل مدرنِ کشور های دیگر اروپایی، از جمله منطقه بالتیک و روسیه، در هم آمیخته شدند، نه اینکه از یک خوشه داخلی منفرد باشند که در طول قرن ها از مخازن طبیعی دوباره ظهور نموده است.

جولیا گَمبِل، نویسنده مشترک این مطالعه و استادیار مردم شناسی دانشگاه مانیتوبل گفته است: شواهد مربوط به طاعون در دانمارک، هم شواهد تاریخی و هم شواهد باستان شناسی، بسیار ناچیزتر از بعضی منطقه ها دیگر مانند انگلستان و ایتالیا بوده است. این مطالعه برای نخستین بار طاعون را از دانمارک قرون وسطی شناسایی کرد و به ما اجازه داد تجربه دانمارک را با الگو های بیماری در جا های دیگر مرتبط کنیم.

محققان با جزئیات قابل توجه، نخستین ظهور شناخته شده یِرسینیا پِستیس در شهر ریبه دانمارک که قدمت آن به سال 1333 در دوران مرگ سیاه باز می گردد و ناپدید شدن آن تا سال 1649 را توصیف می نمایند.

بیشتر نقاط طاعون زده دانمارک شهر های بندری بودند، اما یکی از آخرین موارد شیوع بیماری، یک مکان روستایی کوچک در مرکز کشور بود که به آب دسترسی نداشت و نشان دهنده ورود عامل بیماری زا به وسیله زمین بود.

طاعون بیماری جوندگان است، اما نتایج به روشنی نشان می دهد طاعون به یاری انسان منتقل می گردد، چه به وسیله جوندگانی که با انسان ها سفر می نمایند و چه به وسیله ناقلان دیگر مانند شپش های روی آنها.

هِندریک پوینار، نویسنده ارشد مقاله و مدیر مرکز DNA باستانی مَک مَستِر، می گوید: نتایج نشان دهنده پیوند های جدیدی میان تجربیات گذشته و حال طاعون است و به درک ما از توزیع، الگو ها و شدت بیماری های درحال ظهورِ مجدد می افزاید. ما می توانیم از این مطالعه و روش هایی که به کار گرفتیم برای مطالعه همه گیری های آینده استفاده کنیم.

مترجم: زهرا ذوالقدر