شناسایی ژن های ماهی قزل آلا و سالمون برای جلوگیری از تقلب - وبلاگ آقای عابدی

به گزارش وبلاگ آقای عابدی، وحیده هدایتی دکتری ژنتیک و مدیر بخش تحقیق و توسعه یک شرکت دانش بنیان در تبادل نظر با خبرنگاران اظهار کرد: ما به عنوان آزمایشگاه همکار سازمان غذا و دارو علاوه بر همکاری در راستای مجوزهای این شرکت، در مورد بهینه سازی روش های مولکولی جهت برطرف مسائل مردم در زمینه های غذایی و با اتکا بر استفاده از تغذیه سالم نیز خدمت رسانی می کنیم.

وی با اشاره به یکی از این تحقیقات گفت: ماهی سالمون بومی ایران نبوده و آنچه که در بازارها موجود است، وارداتی هستند و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدان قوی در گوشت این ماهی، استفاده از آن برای پیشگیری از بیماری های قلبی و سرطان توصیه شده است.

وی اضافه نمود: سالمون از ماهیان گران قیمتی به حساب می آید که در حال حاضر در بازار ایران به قیمت کمی به فروش می رسد به طوری که قیمت واقعی این ماهی حدود هر کیلوگرم 66- 120 هزار تومان است اما در بازار، این محصول حداکثر 30 هزار تومان به فروش می رسد.

هدایتی اضافه نمود: بر اساس اظهارات مدیر عامل اتحادیه سراسری تکثیر و پرورش میگو، ماهی و آبزیان، در ایران فراوری ماهی سالمون را به صورت پرورشی نداریم و اکثر سالمون های داخلی که به اسم این ماهی عرضه می گردد همان قزل آلا است.

به گفته این محقق، متأسفانه بعضی از افراد متقلب با دادن رنگدانه به ماهی های قزل آلا و صورتی شدن رنگ گوشت آنها، ماهی قزل آلا را به جای ماهی سالمون با قیمت بالاتر به بازار مصرف ارائه می دهند زیرا ماهی سالمون و قزل آلا هر دو از یک خانواده بوده و از لحاظ ظاهری شبیه هم هستند.

هدایتی با بیان اینکه ما در این شرکت با تکیه بر دانش فنی خود و نیروهای متخصص توانستیم برای اولین بار در ایران با استفاده از ژن های اختصاصی این دو ماهی را از یکدیگر تفکیک کنیم، اعلام کرد: بدین واسطه تقلبات ماهی قزل آلا و سالمون به راحتی، با دقت بالا و در مدت زمان کوتاهی انجام می گیرد.

وی در مورد روند کار خود گفت: برای شناسایی ژن های اختصاصی از آنالیز های بیوانفورماتیک استفاده شد، به این صورت که ابتدا ژن های اختصاصی را از پایگاه های اطلاعاتی انتخاب نموده و پس از هم ردیفی ژن های سالمون و قزل آلا از مناطق ژنی که در طی تکامل این دو گونه متفاوت بودند، جهت ردیابی استفاده کردیم.

مدیر بخش تحقیق و توسعه یک شرکت دانش بنیان ادامه داد: از گوشت هر ماهی DNA استخراج شد و با پرایمرهای اختصاصی واکنش مولکولی مبتنی بر PCR انجام شد. نتایج بر روی ژل آگارز نشان داد که اگر ماهی، قزل آلا باشد DNA آن فقط با ژن اختصاصی قزل آلا تکثیر می گردد و با ژن اختصاصی سالمون جواب نمی دهد و بالعکس برای سالمون.

وی گفت: به این ترتیب با دقت و تکرار پذیری بالا در مدت زمان کوتاهی می توان ماهی قزل آلا را از سالمون تفکیک کرد؛ به عبارتی با روش بهینه سازی شده توسط این شرکت، علاوه بر شناسایی ماهی قزل آلا و سالمون می توان ماهی قزل-سالمونی را نیز از ماهی قزل آلا و سالمون تفکیک کرد.

هدایتی با بیان اینکه این اطلاعات در اختیار چه کسانی قرار می گیرد، اعلام کرد: پایش میدانی اجرا شده و اطلاعات مربوطه در اختیار مرکز همکاری های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری قرار گرفته است. متأسفانه در این زمینه نمی توانیم مجوز سازمان های غذا و دارو و استاندارد را کسب کنیم زیرا گوشت خام زیر نظر سازمان دامپزشکی است.

وی در مورد بهره مندی از این ژن ها گفت: می توان از آنها جهت ردیابی گونه های سالمون و قزل آلا در غذاها و محصولات ژلاتینی و فرآورده های حاصل از آن مانند انواع کپسول های ژلاتینی استفاده کرد.

وی با تاکید بر اینکه نتایج تحقیقات ما باید به وسیله ارگان های نظارتی نظیر سازمان غذا و دارو به مصرف کنندگان منعکس گردد، گفت: اکنون در حال شناسایی جنس و گونه ماهی ها در فرآورده های ژلاتینی جهت آنالیز حلیت هستیم و در زمینه های مختلف نیز پیروز به کسب مجوز از سازمان غذا و دارو برای اولین بار در کشور شده ایم.